Historische Vereniging Voorburg

Hans Meuleman was de jongste uit een gezin van zes kinderen. De oudste zus, Rachel, was geestelijk gehandicapt en verbleef in de kliniek Oud-Rosenburg (nu: Parnassia) in Den Haag. Zij is in Auschwitz omgekomen.

Hans werkte aanvankelijk als verkoper in de Bijenkorf in Den Haag. Maar omdat dat niet een dik betaalde boterham opleverde, is hij als handelsreiziger gaan werken in het bedrijf van zijn broer Jaap die samen met een partner een zaak in textiel had in Scheveningen: Meuleman & Van Voolen,

In 1938 is Hans in Amsterdam getrouwd met Yvonne Jesserun Lobo. Zij was enig kind van een commissionair in diamanten. Na hun huwelijk is het echtpaar in Voorburg gaan wonen, naast het huis van zijn broer Jaap en zijn vrouw, in de Hoekwaterstraat.

Toen er voortekenen waren van oorlogsdreiging kreeg Hans het advies van zijn broer Jaap om te vluchten. Hans wilde dat niet. Hij was pas getrouwd, had nieuwe meubelen en een mooi huis. Bovendien zou de Nederlandse regering een oorlog of een invasie niet toestaan. Broer Jaap is in mei 1940 met zijn vrouw wel gevlucht naar Engeland en vandaar naar Nederlands-Indië, het geboorteland van zijn vrouw. Beiden hebben de oorlog overleefd. Ook de jongste zus, Eva, heeft na een onderduik met haar moeder in Brussel, de oorlog overleefd. Van de zes kinderen uit het gezin hebben er vier, waaronder Hans, de oorlog niet overleefd.

In 1942 is de leiding van het bedrijf Meuleman & Van Voolen overgenomen door een ‘Verwalter’, een door de nazi’s aangestelde zetbaas.

Volgens de persoonskaart van de Joodse Raad gaf Hans in juni 1942 leiding aan de ‘estafettedienst van de nachtploeg HAV’ en was Yvonne ‘medewerkster van de nachtploeg JR Afdeling HAV’. Beiden hadden daarom een ‘Sperre’, een (tijdelijke) vrijstelling van deportatie. De Afdeling HAV (Hulp aan Vertrekkenden) van de Joodse Raad bood hulp aan ‘vertrekkenden’ en bestond onder andere uit het nazenden van bagage aan mensen die al in Westerbork zaten, maar geen koffers hadden kunnen pakken.

Wellicht zijn Hans en Yvonne daarna toch gevlucht of hebben ze gekozen om onder te duiken. Een indicatie voor een onderduik en arrestatie is een aantekening op een Duitse persoonskaart met de tekst: 5 mei 1944 Brussel. In ieder geval zijn zij op een gegeven moment opgepakt en naar het SS-Sammellager Mechelen gebracht. Beiden staan op de lijst van Transport 25 vanuit Mechelen naar Auschwitz. Hans staat op de lijst vermeld als ‘Techniker’ en Yvonne als ‘Hausfrau und Kinderpflegerin’.

Transport 25 was het op één na laatste transport vanuit Mechelen naar Auschwitz. Het vertrok op 19 mei 1944 en voerde langs Westerbork, waar nog enkele honderden Joden en Roma (onder wie Settela Steinbach) werden toegevoegd. Bij aankomst op 21 mei 1944 in Auschwitz werden de mannen gescheiden van de vrouwen en kinderen. De ‘nuttelozen’ kwamen direct terecht in de gaskamers, de overigen werden als dwangarbeider tewerkgesteld.

Yvonne is overleden op 25 februari 1945. Uit de datum van overlijden, 9 maanden na aankomst in Auschwitz, kan worden afgeleid dat zij niet in de gaskamers is vermoord, maar een maand na de bevrijding van Auschwitz (27 januari 1945) moet zijn bezweken aan alle ellende die zij heeft doorgemaakt.

Een Duitse persoonskaart zegt dat Hans op 14 februari 1945 vanuit Auschwitz is overgebracht naar het werk- en concentratiekamp Flossenburg aan de grens met Tsjechië. Hier werden de gevangenen gebruikt in de steengroeves en in de wapenindustrie.

Op 31 maart 1945 staat Hans vanuit Flossenburg nog geregistreerd in Lengenfeld. In dit kamp moesten de gevangenen in de Junkers-Werke gedwongen arbeid verrichten. Het kamp Lengenfeld werd tot 14 april 1945 gebruikt als bijkamp van Flossenburg, dat op 23 april 1945 door Amerikaanse soldaten werd bevrijd en gesloten. Als datum en plaats van overlijden van Hans Meuleman wordt 2 mei 1945 te Melk (Oostenrijk), niet ver van Mauthausen, aangehouden. Hij is het laatste slachtoffer van de Holocaust in Leidschendam-Voorburg.